Tuikwerd

Tuikwerd (Gronings: Toekerd) is een wijk en voormalige wierde in Delfzijl, gelegen tussen het Eemskanaal en Damsterdiep. Tuikwerd had op 1 januari 2012 ongeveer 3.110 inwoners. De bebouwing dateert uit de jaren 1980. De wijk bestaat uit vijf verschillende buurten: Kruidenoever, Rietkampen, Oogstbuurt, Vogelbuurt en Tuikwerd. Er is veel groen en er zijn verschillende typen huizen te vinden.

Tuikwerd heeft een eigen voetbalploeg, de v.v. Oosterhoek. Deze ontleent zijn naam aan de streek Oosterhoek ten oosten van Delfzijl en was oorspronkelijk de club van de dorpen die in dat ontvolkte en geïndustrialiseerde gebied gesloopt zijn.

Geschiedenis

Tuikwerd is genoemd naar de wierde, waarop drie boerderijen stonden. Waarschijnlijk bevond zich in de 13e en 14e eeuw steenhuis bij Tuikwerd. De edelman Adolphus van Tukawerth wordt vermeld in 1284, hij was een invloedrijk edelman die het vooral de Appingedamsters moeilijk maakte; een zekere Homeco (Omke) van Tukewerth in 1317. De plaats komt ook voor als Tukewert, Tuquart, Toquart of Tuchwert. Op 19e-eeuwse kaarten komt Tuikwerd (foutief) voor als Trekwerd.  De plaatsnaam Tuikwerd is mogelijk ontleend aan de persoonsnaam Tokke of Take (gevormd uit de Germaanse stam Thiad*), dan wel aan een viswerktuig "tuka" oftewel aalgeer, in het Gronings "oaltoeke".

Tuikwerd behoorde tot de parochie en de rechtstoel van Farmsum, maar was een afzonderlijk buurtschap en tevens een waterschapsonderdeel ("zijl-eed"). In 1811 werd de kortstondige gemeente Farmsum opgeheven en sindsdien maken Farmsum en Tuikwerd deel uit van Delfzijl.

Langs het Damsterdiep werd aan oostzijde van de wierde in de zeventiende eeuw het Tuikwerder tichelwerk gebouwd, waarbij de tichelborg Vliethoven werd gebouwd. Later verrezen hier nog twee molens. Een daarvan, gebouwd omstreeks 1780, werd later omgebouwd tot oliemolen. In 1874 werd het Tuikwerderrak afgesneden, dwars door de vroegere wierde heen. Zo ontstond het eiland Old en Nij, sindsdien Dethmerseiland genoemd. Toen is ook de wierde door afgraving verdwenen. Ze komt niet meer voor op 20e-eeuwse kaarten. In 1838 richtte de landbouwer J.H. Dethmers hier een steenbakkerij op. In 1916 werd H.K. Jansen eigenaar van de fabriek. In 1958 werd de fabriek gesloopt, waarna het terrein klaar werd gemaakt voor bebouwing. Johannes Ruiter (1861-1936) was geruime tijd brandmeester op deze steenfabriek.

De huidige wijk werd aangelegd vanaf 1978 en werd in het begin van de jaren 1980 opgeleverd.

Bron: Wikipedia